Samenvatting
Samenvatting Tijdvak 1 t/m 3 geschiedenis vwo
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Uitgebreide samenvatting van hoofdstuk/tijdvak 1 tm 3 van het Feniks boek van geschiedenis vwo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
GESCHIEDENIS★★★
Hoofdstuk 1 – Tijd van jagers en boeren (tot 3000 v.Chr.)
1.1 Van jager-verzamelaars naar boeren
Kenmerkende aspecten:
1. De levenswijze van jagers en verzamelaars.
2. Het ontstaan van de landbouw en landbouwsamenlevingen
De Natufiërs
Jagers en verzamelaars die leefden tussen 13000 en 10000 v.Chr. in tegenwoordig Israël,
Jordanië en Libanon. Een gehandicapte vrouw werd teruggevonden en mensen die
gehandicapt waren soms sjamaan; ze konden in contact treden met god.
De eerste mensen
De langzame ontwikkeling van soorten, waarbij aanpassing aan de omgeving een belangrijke
rol speelt heet evolutie. Homo habilis (handige) en homo erectus (rechtopstaande) waren de
eerste mensapen. De eerste moderne mens was de homo sapiens en ontstond 250.0000 jaar
geleden in Oost-Afrika. 43000 jaar gleden verspreidde deze soort zich naar onder andere
Europa, waar de Neanderthaler toen leefde. Deze stierf 33000 jaar geleden uit.
Homo sapiens in tegenstelling tot voorouders en andere diersoorten:
￫ Ontwikkelde gesproken taal, collectief leren (kennis delen bewaren doorgeven gebruiken
uitbreiden)
￫ Denken op symbolische wijze
Levenswijze van jager-verzamelaars
De Neanderthalers en de eerste moderne mensen waren jager-verzamelaars en leefden als
nomaden in kleine groepen en waren altijd op zoek naar voedsel. Ze bouwden eenvoudige
hutten/tenten als tijdelijke onderkomens en gingen op jacht om eten te verzamelen. Wanneer
de draagcapaciteit van een gebied te laag was (bv door teveel mensen en weinig
voedselbronnen) trok de groep weg naar een ander gebied of splitste de groep zich op. Dit
laatste blijkt uit antropologisch onderzoek. Het klimaat had grote impact op de jagers en
verzamelaars. In de ijstijd waren alleen Centraal- en Zuid-Europa leefbaar. Ze aten hier
rendieren, herten en mammoeten en maakten gereedschap van dierenbotten en vuursteen.
￫ Prehistorische periode Paleolithicum (Oude Steentijd).
Neolithische revolutie
Landbouw werd het belangrijkste middel van bestaan in plaats van het jagen en verzamelen.
Waarschijnlijk door nieuwe kennis over wilde granen, de bevolking in het Midden-Oosten die
groeide en veranderingen in het klimaat. Rondtrekken was niet meer noodzakelijk door
voedsel in overmaat rond 20.000 vc en dorpen ontstonden in het Midden-Oosten. In andere
delen en Europa bleven mensen nomadisch leven. Rond 12.000 vc veranderde het klimaat
, terug en hierdoor was er minder voedsel. In de Vruchtbare Halve Maan ontdekten mensen hoe
zij zelf granen konden verbouwen. Het jagen en verzamelen leverde onvoldoende op. Ook
ontstond veeteelt. De gevolgen van deze ontdekking is zo groot dat we van de
landbouwrevolutie/neolithische revolutie spreken. Nieuwe steentijd.
De landbouwsamenleving
Rond 5000 vc voltrok de landbouwrevolutie zich ook in West-Europa. Waarschijnlijk door
mensen uit het Midden-Oosten die hun kennis meenamen hiernaartoe. De levenswijze van
mensen werd veranderd; men ging sedentair leven: tijdelijke hutten maakten plaats voor
stevige boerderijen. Andere gebruiksvoorwerpen en aardewerk werden ontwikkeld. In de
vroegste landbouwsamenleving was er nog geen sprake van grote sociale verschillen.
1.2 Dorpen en stadstaten
Kenmerkende aspecten:
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Soemerische koningslijst
￫ Alle heersers die over de steden in het gebied tussen de rivieren Eufraat en
Tigris hebben geregeerd. Niet alle gegevens op deze lijst zijn waar, maar het
spijkerschrift heeft wel veel invloed gehad op onze kennis over de levenswijze in
de eerste stedelijke gemeenschappen.
￫ Rond 3000 v.Chr. leefden mensen in Noord-Europa in kleine
boerengemeenschappen, in het Midden-Oosten ontstonden de eerste grote steden.
Prehistorische culturen
Rond 5300 vc vestigden zich op het grondgebied van Nederland de eerste boeren in Zuid-
Limburg. Deze culturen zijn vaak vernoemd naar de plek waar ze leefden of bijzondere
voorwerpen. De eerste boeren in Nederland ‘de Bandkeramkiekcultuur’. Rond 4900 vc
verlieten de boeren deze cultuur. Rond 3000 vc kwamean er nieuwe landbouwnederzettingen
in Noord-Nederland, Denemarken, Noord-Duitsland en Zuid-Zweden: de
Trechterbekercultuur. Ze bouwden hunebedden.
Eufraat, Tigris en Nijl
In het Midden-Oosten waren rond 7000 vc overal dorpen ontstaan. Door vruchtbare grond en
regenval was de bevolking zo gestegen dat tussen 6000 en 5000 vc een deel van de boeren
wegtrok naar streken rondom de rivieren Eufraat, Tigris en Nijl. Hier werd gebruik gemaakt
van irrigatielandbouw met als bron rivieren. De Nijl trad elke zomer buiten haar oevers en
zorgde voor een laagje vruchtbaar slib op de akkers. Hierna kon weer gezaaid worden. De
Eufraat en Tigris overstroomden in het voorjaar wanneer de akkers nog volstonden dus moest
het water tegengehouden werden. Boeren die het meest oogsten kregen meer macht en werden
leiders.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliereijnders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60775 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen